Parsęta i Liśnica: podróż przez Białogard

Tego szukamy w Białogardzie

Przekonaj się, co kryje się pod najczęściej wyszukiwanymi frazami internautów, takimi jak: Białogard praca, Białogard pogoda, Białogard, mieszkania na sprzedaż Białogard, urząd pracy Białogard, oferty pracy Białogard.

Jeśli jesteś osobą, która chce dowiedzieć się czegoś więcej o Białogardzie, tutaj możesz przeczytać kilka słów o jego historii.

---

Nazwa miasta, zwanej dawniej białym grodem, ulegała zmianom w ciągu wieków. W roku 1124 w Żywocie Ottona, biskupa bramberskiego, zapisano ją jako Belgrod. W kronice Galla Anonima teraźniejsze Białogard było znane jako civitas Albam, a w innych historycznych dokumentach odnotowano ją jako Belegarde (1159, 1176), Belegarda (1194), Belgard (1229). Sufiks -gard jest pozostałością formy północnopolskiej, równoważnej ogólnopolskiemu -gród.

Białogard, jedno z najstarszych grodów na Pomorzu, zgodnie z badaniami archeologicznymi, miało swoje początki już w VIII wieku na obszarze między Parsętą a Leśnicą. W pierwotnej fazie było to obronne osiedle, gromadzące około 70 mieszkańców. W IX-X wieku przekształciło się w gród plemienny, a w XI wieku stało się grodem piastowskim, by na początku XII wieku osiągnąć status grodu książęcego. Niewiele zabytków przetrwało z okresu, gdy teren ten podlegał panowaniu Mieszka I i Bolesława Chrobrego. W umocnieniach obronnych Białogardu odkryto jedynie ślady charakterystycznych dla Polan konstrukcji hakowych.

Wczesne średniowiecze w regionie charakteryzowało rolnictwo, hodowla, rybołówstwo i myślistwo, potwierdzone przez materiały archeologiczne. Handel wewnętrzny i dalekosiężny, szczególnie szlaki handlowe przez Ziemię Białogardzką, miały istotny wpływ na rozwój gospodarki. Korzystne warunki geograficzne sprzyjały rozwojowi tej ziemi. Białogard stał się ważnym ośrodkiem, opisany przez Galla Anonima jako centralny punkt regionu i gród o królewskim splendorze. W wyniku konfliktów z Bolesławem Krzywoustym osada została zniszczona, lecz mieszkańcy szybko odbudowali gród i powstały nowe osady rzemieślnicze wokół Leśnicy i obecnego miasta.

W okresie Bolesława Krzywoustego Pomorze było silnie związane z Polską, co umożliwiło biskupowi Ottonowi z Bambergu odwiedzenie Białogardu w 1124 r. Pierwszy dokument z 1159 r. podkreślał znaczenie grodu w życiu gospodarczym Pomorza i dobre stosunki z kościołem. Miasto lokacyjne Białogard powstało w obrębie obecnych murów, nad rzeką Parsętą, co przyczyniło się do gwałtownego rozwoju. Otrzymało prawa miejskie 2 sierpnia 1299 r. od Bogusława IV, co objęło wyłączenie mieszczan spod sądownictwa księcia, potwierdzenie własności miasta oraz zwolnienie z ceł książęcych i swobody handlowe. W 1307 r. uzyskało prawo składu. Nastąpiła germanizacja związana z napływem osadników z zachodu. Miasto rozwijało się dynamicznie, stając się rezydencją księcia Warcisława IV w latach 1315-1321. W pierwszej połowie XIV wieku otoczono je solidnym murem ceglanym, wzniesiono kościół farny i ratusz miejski na centralnym rynku.

W 1386 r. dzięki wstawiennictwu Kołobrzegu Białogard dołączył do Hanzy, co zabezpieczało handlowcom ochronę, ale też eliminowało konkurencję. Konflikty między mieszkańcami Białogardu i Świdwina, jako miast granicznych o różnych prawach, były częste. Po zjednoczeniu Pomorza Zachodniego przez Bogusława X, pod koniec XV i przez cały XVI wiek, na Ziemi Białogardzkiej panował względny spokój, co sprzyjało rozwojowi rzemiosła, handlu i cechów rzemieślniczych. W 1616 r. radni wydali ustawy regulujące ubiory, śluby i pochówki, wprowadzając również podatki od dóbr luksusowych. W czasie wojny trzydziestoletniej Białogard wielokrotnie był plądrowany przez wojska cesarskie i szwedzkie. Wojenne zniszczenia, głód i zaraza skłoniły uboższą ludność do ucieczki do Polski. Po bezpotomnej śmierci księcia Bogusława XIV w 1637 r. Ziemia Białogardzka przeszła na panowanie Brandenburgii zgodnie z traktatem w Osnabrück w 1653 r. To przyczyniło się do napływu szlachty i urzędników brandenburskich oraz postępującej germanizacji. W 1724 r. w wyniku reformy administracyjnej Białogard stał się miastem powiatowym w rejencji szczecińskiej, z zachowanym układem terytorialnym do 1815 r.

W czasie Wojny Siedmioletniej i wojen napoleońskich Ziemia Białogardzka doświadczyła zniszczeń i regresu rozwojowego. Powodowane przez wojny i katastrofy naturalne ubóstwo ludności skłoniło do emigracji, głównie na ziemie polskiego zaboru rosyjskiego. Częste powodzie i pożary także dotknęły miasto, z największym pożarem w 1765 r., po którym powstał najstarszy zachowany plan miasta, "plan Ackermann’a".

W XIX wieku Białogard przeżywał gwałtowny rozwój techniczny. W 1858 r. otwarto koleję parową do Koszalina, a białogardzki dworzec stał się punktem węzłowym. Rozwijał się przemysł przetwórczy, a miasto było garnizonem dla 11 Regimentu Dragonów. W latach 1859-1867 emigracja mieszkańców powiatu skierowała się do Ameryki Północnej, a kolejna fala emigracji miała miejsce w latach 80. i 90. XIX wieku. Proces wyludniania trwał do I wojny światowej, po której nastąpił napływ ludności z ziem oddanych Polsce. Wprawdzie pojawiły się nowe trudności związane z większą liczbą ludności i stagnacją gospodarczą, jednak sytuacja zmieniła się po wojnie, kiedy to nadeszła fala migracji z Polski.

---

Nie przegap najważniejszych informacji

Dane statystyczne
Fakty
Pogoda